Sociaal ondernemen met FAIR Coffins: Op zoek naar de meest milieuvriendelijke uitvaartkist ter wereld

Iedere week interviewt INNOVATE een organisatie uit de regio over technologische innovaties en duurzaam, innovatief of sociaal ondernemen. Deze week het Nijmeegse FAIR Coffins over hun innovatieve uitvaartkisten. Koen Verlinden wil de uitvaartbranche opschudden. Zijn bedrijf is opgericht om een ecologisch en innovatief alternatief te bieden op de gemiddelde spaanplaten en houten uitvaartkisten. FAIR Coffins is daarnaast een sociale werkplaats, met werkplekken voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. “De uitvaartwereld is erg traditioneel en ik denk dat het veel beter kan.”

Sociaal ondernemen en impact maken

Koen was eerst regiomanager bij uitvaartonderneming DELA. “Ik zag dat onze branche achter de maatschappelijke trends aanliep. Daar wilde ik verandering in aanbrengen. Daarom ben ik in 2017 met FAIR Coffins begonnen.” Koen heeft er voor gekozen om geen bedrijf op te richten, maar een social enterprise. Maatschappelijk verantwoord ondernemen dus.“Voor een social enterprise is winst maken niet het belangrijkste doel. Een oplossing zoeken voor een maatschappelijk probleem is veel belangrijker. In ons geval is dat een impact maken voor mens en milieu.” Koen wil namelijk niet alleen bijdragen aan een duurzame uitvaartbranche, hij wil ook kansen creëren voor mensen met een beperking of afstand tot de arbeidsmarkt. 

“In 2015 ging de Participatiewet in, waardoor bedrijven onder andere steeds meer een afspiegeling van de maatschappij moeten worden en meer ruimte moeten bieden aan mensen met een arbeidsbeperking. De uitvaartbranche gaf toen al vrij snel aan dat dat niet ging. Je zou mensen in hun verdriet niet kunnen confronteren met mensen met een beperking of een afstand tot de arbeidsmarkt. Ik wilde met sociaal ondernemen het tegendeel bewijzen en kwam zo in aanraking met gedreven en gepassioneerde mensen die om diverse redenen thuis zaten. Daarom zijn we een sociale werkplaats en bieden we mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een plek om te werken en te leren. Dat doen we in samenwerking met Stichting Driestroom.” 

Koen Verlinden, oprichter FAIR Coffins

600.000 liter lijm in het grondwater, ieder jaar

“Een uitvaartkist wordt op dit moment vaak gemaakt van spaanplaat of hout. Dat klinkt misschien alsof het goed is voor het milieu, maar dat is helaas niet zo. Een spaanplaten kist bestaat vooral uit lijm en een plastic laag om het af te werken.” Koen legt uit dat bij het begraven van zo’n kist de lijm verbrokkelt en in het grondwater terecht komt. “In Nederland overlijden er per jaar 150.000 mensen. Als al die mensen begraven worden in een spaanplaten kist, is dat 600.000 liter giftige lijm die in de natuur terecht komt.  “Veel gemeenten dragen met hun begraafplaatsen onbewust bij aan deze milieuvervuiling. Je begraaft eigenlijk gewoon plastic en lijm, maar dat heeft niemand door.”

De kisten van FAIR Coffins zijn daarom gemaakt van een mix van gerecycled papier en karton, gecombineerd met sloophout. “Al het materiaal dat we in onze kisten gebruiken is dus al minstens één keer gebruikt. Bomen omzagen voor houten kisten, die verbrand worden of onder de grond verteren is niet alleen slecht voor het milieu, het is ook niet duurzaam gebruik van mooi materiaal.”

Zoektocht naar materialen

Het vinden van alternatieve materialen voor uitvaartkisten was nog niet zo makkelijk. “Het was een enorme zoektocht, ik kwam er al snel achter dat elk materiaal wel een nadeel heeft. Soms lijkt het duurzaam, maar moet je het importeren van ver weg.” In 2017 was Koen aanwezig bij een presentatie van hoogleraar Duurzaam Ondernemen Jan Jonker, in de Eusebiuskerk in Arnhem. “Bij die presentatie over circulaire businessmodellen ben ik allerlei mensen tegengekomen die me konden helpen met de zoektocht naar technische innovaties.” Door de nieuwe materialen die gebruikt worden in de kist, is het een uniek product geworden. “We hebben nu een patent op deze kist.” 

De kennis zit in Gelderland

Het nieuwste product van FAIR Coffins moet de meest milieuvriendelijke uitvaartkist ter wereld worden. “Daarvoor werken we samen met een lokale partner, ARN uit Weurt. Zij recyclen voor het Rijk van Nijmegen gft-afval. Na het recyclen van al dat afval houden ze aan het eind van het proces een soort compost over. Daar kunnen ze niks mee en het afvoeren is heel duur. We willen nu gaan samenwerken om dat materiaal in een kist te verwerken.” Koen hoopt aan het eind van dit jaar een prototype te hebben van deze nieuwe soort kist. 

Koen merkt dat hij in de regio niet alleen samenwerkingspartners kan vinden, maar ook ontzettend veel kennis. “Voor innovatie heb je veel kennis nodig waarop je kunt bouwen. Je hoeft hier in de regio weinig moeite te doen om die kennis te zoeken. De provincie Gelderland en de gemeente Nijmegen hebben daarnaast ook nog eens potjes met geld voor innoverende bedrijven, wat het proces alleen maar makkelijker maakt.” Sterker nog, Koen denkt dat alles wat hij nodig heeft om te innoveren, te vinden is in Gelderland. “Ik denk dat als we Gelderland losknippen van de rest van Nederland, mijn bedrijf er qua innovatie niet onder zou lijden.”

Koen mist nog wel één ding. “Innovatieve bedrijven kunnen vaak niet naar een bank. Ik zou enorm blij zijn met een soort innovatiekrediet voor startups. Zelf heb ik geluk gehad dat ik finalist was van de Ignite Award, waardoor ik veel makkelijker financiering kon regelen. Zonder zo’n kans is geld vinden heel lastig. Iedereen zou een kans moeten krijgen om een mooi innovatief bedrijf op te zetten.”

Sociaal ondernemen met Innovate

INNOVATE ontwikkelde zich in 2020 als een online platform waar innovatieve bedrijven zich kunnen presenteren. Duurzaam, innovatief en sociaal ondernemen in de regio Arnhem, Nijmegen en Wageningen staat centraal. Van technische innovaties tot sustainable development goals: bij Innovate lees je het allemaal. Zo zorgen wij voor verbinding, inspiratie en activatie. De INNOVATE community bestaat uit honderden partijen en wij staan altijd open voor nieuwe ideeën en inspiratie. Meer weten? Neem contact met ons op!   

Dit interview is gepubliceerd in samenwerking met Letterdesk.