Philippe Schoonejans inspireert een nieuwe generatie Europese ruimtevaarders

“Grote hemellichamen zoals de maan en de zon zijn altijd al bronnen van inspiratie geweest, met een symbolische en soms ook spirituele functie.” Philippe Schoonejans was altijd al gefascineerd door het gehele zonnestelsel. Met zijn werk voor de ESA zet hij deze passie om in fundamentele kennis en draagt bij aan internationaal onderzoek naar het universum. “Ik kijk ernaar uit om op 20 juni tijdens de Nacht van de Ruimte meer te vertellen over de Solar Orbiter, een laboratorium heel dicht bij de zon, waarmee we meer leren over de ster die het leven op aarde mogelijk maakt.”

“Ik ben momenteel veel bezig met het spreading-the-word,” vertelt Philippe. “De ruimtevaart heeft lange tijd een nogal “nerdy” imago gehad, maar ik heb het idee dat dat nu weer aan het veranderen is. We zoeken zoveel mensen in onze industrie, dus ik zie het ook echt als mijn taak om jong talent te inspireren en te vertellen over alle kansen die onze industrie biedt.”

Zon in close-up
20 juni is Philippe op de Nacht van de Ruimte, onder andere om te vertellen over de Solar Orbiter. Het laboratorium, in 2020 gelanceerd, draait op ongeveer 42 miljoen kilometer van de zon. “Dat klinkt misschien ver weg, maar in astronomische termen is het toch relatief dichtbij. Hierdoor kunnen we gedetailleerde beelden maken, zelfs filmpjes. Het zijn hele indrukwekkende beelden, die we onder andere gebruiken om de corona te bestuderen: de hete atmosfeer rondom de zon. Maar ook zonnewinden. Deze beelden gebruiken we voor de wetenschap; we willen de zon beter begrijpen en meer leren over de fenomenen die we hier vanaf aarde al honderden jaren observeren.”

Volgens Philippe is er nog heel veel dat we niet weten van de zon. “Wist je bijvoorbeeld dat de zon niet overal even snel om z’n eigen as draait? Dat kan doordat de zon een enorme bol van gas is en dus geen vaste kern of oppervlakte heeft, zoals de aarde. Ook de polen van de zon veranderen iedere 11 jaar van plek. Deze verschijnselen hebben tot gevolg dat satellieten verstoord raken en dat resulteert dan weer in problemen met de communicatienetwerken op aarde. We kunnen niet ingrijpen in de zon, maar met projecten zoals de Solar Orbiter kunnen we dit beter in beeld brengen en in de gaten houden, zodat we voorbereid zijn en onze satellieten erop in kunnen stellen.”

De impact van kapitalisme
De afgelopen jaren hebben we gezien hoe ook ondernemers, zoals Elon Musk en Jeff Bezos, een steeds grotere rol kregen in de commerciële ontwikkeling van de ruimtevaart. Philippe is positief. “Ze hebben de toegankelijkheid van de ruimtevaart enorm vergroot. En de filosofie erachter is ook interessant: je bouwt een raket, hij spat waarschijnlijk uit elkaar, maar je leert ervan, bouwt een nieuwe en de volgende keer kom je weer een stukje verder. Deze methode is sneller en goedkoper dan met een groep engineers twintig jaar lang nadenken en dan proberen in een keer iets goeds te bouwen. Dat is een aanwinst en ik denk dat we de komende jaren ook gaan zien dat hiermee de ontwikkeling van een commerciële lijndienst naar de maan een stuk dichterbij komt.”

Tegelijkertijd maakt Philippe zich zorgen over de invloed van deze rijke individuen op de ontwikkeling van de ruimtevaart. “Er ontstaat een monopolie-positie voor sommige bedrijven, kijk bijvoorbeeld naar SpaceX in Amerika, bijna iedereen gebruikt hun raketten inmiddels. Het is geweldig dat we gebruik kunnen maken van nieuwe mogelijkheden, ook voor de Europese ruimtevaart; maar het is ook een risico. Het zijn soms wispelturige leiders en hun trial and error manier van werken gaat vooralsnog goed, maar wat als er iets misgaat wanneer ze ook bemande ruimtevaarten gaan doen? Daarom werken we ook vanuit Europa aan projecten waarmee we commerciële ruimtevaart stimuleren. Op die manier wordt het heelal breder toegankelijk en de ruimtevaart steeds meer onderdeel van ons dagelijks leven.”

Internationale samenwerkingen
In de ruimtevaart wordt veel samengewerkt. “ESA werkt het meeste samen met de VS, en daarnaast ook met Canada, Japan, en Rusland. Die laatste samenwerking is natuurlijk wat gecompliceerder vanwege de oorlog; we zijn gestopt met ons gezamenlijke raketprogramma en het Mars- en Maan-programma is ook afgelast. We zien een nieuwe potentiële partner in China, maar dat ligt momenteel gevoelig bij onze traditionele partner, de VS. Het zijn natuurlijk ook ingewikkelde verbanden en belangen, op meerdere niveaus, maar uiteindelijk ben ik van mening
dat we beter met elkaar kunnen samenwerken, bijvoorbeeld in de ruimtevaart, dan dat we een bom op elkaars hoofd te gooien.”

Nederland is een kenniseconomie en Philippe heeft als doel om mensen te inspireren om daar onderdeel van te zijn en een carrière te zoeken in de wetenschap en techniek. “Ruimtereizen vergroten onze kennis en stellen ons in staat om onderzoek te doen in een door mensen nog onaangetaste omgeving. Maar ze hebben ook een enorm inspirerende rol; dit creëert een wow- factor en prikkelt onze fantasie. Ik wil iets van dat gevoel meenemen naar de Nacht van de Ruimte en mensen laten zien en beleven hoe het is om naar de Maan of naar Mars te reizen, daar met een robot rond te rijden en na te denken over of daar ooit leven is geweest en hoe dat zou zijn ontstaan. Hopelijk kunnen we daarmee weer een nieuwe generatie inspireren om mee te werken aan de Europese en wereldwijde ruimtevaart.”

Kom ook naar De Nacht van de Ruimte op 20 juni. Meer informatie en tickets.