Jaap Kroes: “AI maakt de zorg menselijker.”
Na universiteiten als Harvard en Stanford staat Nijmegen bovenaan de internationale rankings van steden die met kunstmatige intelligentie borstkanker en andere ziektes bestrijden. “Onderzoek, bedrijven en overheid komt hier op een unieke manier bij elkaar,’ vertelt Jaap Kroes, teamleider AI bij Screenpoint Medical. Het Nijmeegse medtech bedrijf is gespecialiseerd in de ontwikkeling van technologie waarmee borstkankerscans sneller en efficiënter geanalyseerd kunnen worden. “AI maakt steeds minder fouten. Met goed onderzoek en de juiste regulering, kunnen we werken aan technologie waarmee we borstkanker sneller en vaker vinden en krijgen artsen in de toekomst hopelijk weer de tijd en ruimte die ze nodig hebben voor hun patiënten.”
“Een van de eerste echte toepassingen van AI in de medische wereld is in mammografieën, de scans die we gebruiken bij het opsporen van borstkanker,” vertelt Kroes. “Dat komt omdat er al dertig jaar over de hele wereld allerlei bevolkingsonderzoeken zijn gedaan, waardoor data heel consistent verzameld is. Daarnaast is de vraag bij borstkanker heel duidelijk; ‘is er borstkanker ja of nee?’. Bij longkanker ligt dat bijvoorbeeld ingewikkelder. Doordat er in en bij een long meer gebeurt en het dichter in de buurt van allerlei organen ligt, is daarbij ook meer kans op ‘bijvangst’. In een borst gebeurt ook van alles, maar omdat er niet zoveel ziektes zijn die zich daar tonen is een tumor er relatief gemakkelijker te vinden.”
Speld in een hooiberg
“Van de duizenden vrouwen die zich laten testen en een mammogram laten maken, hebben er – gelukkig – maar 3 of 4 daadwerkelijk borstkanker. Maar radiologen moeten ze wel allemaal even zorgvuldig controleren, en het is niet gemakkelijk om een tumor te herkennen op een scan.” Het vinden van borstkanker blijft daarmee zoeken naar een speld in een hooiberg. Voorheen deden de artsen dit op het oog, maar met de technologie van Screenpoint Medical kunnen zij de scans nu laten analyseren door een AI systeem. “Er zijn al miljoenen scans geanalyseerd door ons systeem, van vrouwen uit verschillende landen en met verschillende achtergronden, en op basis hiervan komt het dan met een advies of conclusie over de ingevoerde scan. Het is vervolgens aan de arts wat die met dit advies doet.”
Kroes is in de lead van het AI team van Screenpoint Medical. “Ik kijk met het team naar verbetering van huidige producten, maar we verkennen ook nieuwe interessante richtingen, bijvoorbeeld buiten de radiologie. Recentelijk hebben we het MARBLE-project afgerond, waarbij we software ontwikkelden om de huidige mammogrammen van vrouwen te vergelijken met hun mammogrammen uit eerdere scans. Als er iets veranderd is tussen die twee momenten, kan dat erop wijzen dat daar iets aan de hand is. Samen met de Radboud Universiteit en het Radboudumc, en met ondersteuning vanuit EFRO, hebben we daarvoor onze technologie uitgebreid, waarmee we in de toekomst patiënten en radiologen nog beter kunnen ondersteunen.”
Zelfs in de VS kennen ze ons
Volgens Kroes is Nijmegen een wereldleider in de toepassing van AI technologie, voornamelijk in de gezondheidszorg. “Nederland is enorm vooruitstrevend op het gebied van borstkankeronderzoek en -behandeling. We waren in de jaren 90 een van de eerste landen die een landelijk onderzoek naar borstkanker instelde. In Nijmegen zit het Radboudumc, maar bijvoorbeeld ook het landelijk expertisecentrum voor borstkankeronderzoek (LRCB). Hier zitten dus de bedrijven, het onderzoek, de klinische kant – én de connectie met de bevolking. Dat is echt uniek.”
Screenpoint Medical is niet het enige bedrijf in Nijmegen dat met AI werkt aan het vroeg opsporen van soorten kanker. “In de verdieping boven ons zit Thirona, zij zijn gespecialiseerd in AI technologie voor long- en oogkankerscans. Samen met hen zijn wij een van de weinigen in Nederland die op dit gebied FDA-cleared zijn. Dat wil zeggen dat we onze technologie ook in de VS mogen uitrollen. Het is echt bijzonder dat twee bedrijven met die certificering hier in hetzelfde gebouw op de Heijendaal campus zitten.”
Zijn we te streng voor AI?
Mensen mogen soms oneindig veel fouten maken, maar hoe zit dat bij AI? “20 jaar geleden was AI nog een grappig dingetje dat je een keer ergens op een beurs tegen kwam. 5 jaar geleden was het booming, toen wilde iedereen er iets mee. Nu belanden we in een fase dat het steeds meer als toepassing gezien wordt, echt als product. Volgens mij is dat een positieve ontwikkeling, maar we moeten toch voorzichtig blijven. Want het vertrouwen kan ook doorslaan, en dan is er een groter risico op fouten. Dat zie je bijvoorbeeld nu al bij ChatGPT; waarbij mensen teksten een-op-een copy-pasten zonder enige check of controle.”
Toch maakt AI over het algemeen minder fouten dan mensen. “Mensen, ook artsen, kunnen afgeleid zijn, moe zijn, of dingen aan hun hoofd hebben. Daar kan je als patiënt de dupe van zijn. AI is controleerbaar en meetbaar, en laat zich niet leiden door vooroordelen of discriminatie – bij mensen weet je dat niet altijd. Toch zijn we strenger voor AI dan voor mensen. Kijk maar naar de Toeslagenaffaire of bij zelfrijdende auto’s; als het een keer mis gaat, is het vertrouwen meteen weg. En begrijpelijk, want als het mis gaat, heeft dat ook enorme gevolgen. Het klinkt misschien niet heel spannend, maar juist daarom is goede regulering en wetgeving in deze fase enorm belangrijk.”
Kritisch blijven in de AI omwenteling
“In andere landen gaat het invoeren van AI in het bevolkingsonderzoek sneller dan in Nederland,” merkt Kroes op. “Onze producten worden bijvoorbeeld al gebruikt in Zweden, Denemarken en Spanje. Dat heeft er onder andere mee te maken dat daar alles lokaal of regionaal geregeld is. Na een succesvolle pilot in de regio Kopenhagen, konden we door naar de volgende regio in Denemarken. In Nederland is de invoer van dit soort technologieën landelijk georganiseerd, waardoor het soms ook langer duurt, maar desondanks speelt ons land hierin nog steeds een voortrekkende rol.”
Kroes denkt dat, met de juiste wet- en regelgeving, AI juist bij kan dragen aan het menselijker maken van de zorg. “We moeten niet alles ongecontroleerd gebruiken, maar wel durven toepassen waarvan we weten dat het werkt. Daarvan krijg je betere beslissingen en persoonlijkere zorg. Als we AI slim toepassen, creëren we ook weer meer ruimte voor het echte contact tussen arts en patiënt en meer op maat gemaakte zorg. En als je AI om een second opinion kan vragen die mogelijk iemands leven redt, is het dan niet bijna onethisch om dat niet te doen?”
Tijdens onze AI Meetup op 28 februari vertelt Jaap Kroes over Screenpoint Medical en de ontwikkelingen op het gebied van AI en borstkanker. Meer informatie en tickets.
