Hoe we AI de baas blijven – en vier andere inzichten uit de Innovate AI meetup van 28 februari

Tom Heskes, hoogleraar Data Science aan de Radboud Universiteit, vat het als laatste spreker van de Innovate AI meetup mooi samen: “De regio Arnhem-Nijmegen heeft een unieke positie op het gebied van AI; talenten, kennis, ondernemers, accelerators en studenten – het zit hier allemaal. Toch hebben we ook nog een wereld te winnen, en we zullen elkaar moeten gaan vinden en verbinden als we dat potentieel willen benutten om een antwoord te formuleren op de uitdagingen van de toekomst.”

1. Jaap kwam voor AI naar Nijmegen
Jaap dacht in eerste instantie aan de Randstad toen hij, na een PhD in Zwitserland, zocht naar een AI-gerelateerde baan in Nederland. “Toevallig hoorde ik via een vriend over een kans bij Screenpoint Medical. Daardoor ontdekte ik dat Nijmegen echt wereldleider is op het gebied van de toepassing van AI in borstkankerscans. Hier zit het Radboudumc, meerdere FDA-cleared bedrijven én het landelijk expertisecentrum voor borstkankeronderzoek (LRCB). Nijmegen heeft dus de bedrijven, het onderzoek, de klinische kant – en de connectie met de bevolking. Dat is echt uniek.”

2. Hoe kun je betere muggenspray maken met AI?
Het Nijmeegse TropIQ werkt al jaren aan de behandeling van tropische infectieziekten, zoals Dengue en Malaria. Via de Bill & Melinda Gates foundation, kwamen ze in contact met Google. Senior onderzoeker Marnix Vlot vertelt: “Muggen zijn steeds resistenter tegen de huidige vormen van insecticiden. Samen met de onderzoekers van Google zijn we gaan kijken of we een effectievere versie van DEET kunnen ontwikkelen. Met datasets uit de jaren 50 hebben we Machine Learning modellen ontwikkeld die op atoomniveau vergelijken welke stoffen het beste zouden kunnen werken in het afstoten van muggen.”
TropIQ en Google testten de vernieuwde methode met AI tegen oudere methoden, wat blijkt: de methode met AI doet het veel beter. “Het was alsof we een slimme assistent hadden die snel de beste muggenwerende middelen kon vinden door simpelweg aan verschillende geuren te ruiken. We vonden zelfs meer dan tien nieuwe molecuulformules met afstotende werking die net zo goed of zelfs beter werken dan de formules die we al hebben. We weten nu welke geuren muggen afstoten, en dat is essentieel in onze strijd tegen malaria.”

3. Het eerste AI biertje – en waar die vandaan komt
Volgens HAN docent Erwin Folmer moet AI ‘onthyped’ worden. “We zitten een beetje in een tussenfase. AI is inmiddels niet meer weg te denken uit onze samenleving en economie en we zien de enorme potentie, maar tegelijkertijd is het vaak ook nog een hype. Veel is fun –
zoals ChatGPT of een door AI gebrouwen biertje – of het is net-niet, denk bijvoorbeeld aan zelfrijdende auto’s. De vraag is dus: hoe komen we tot relevantere toepassingen van deze nieuwe technologie?”

De grootste winst valt volgens Folmer te behalen in het slimmer en toegankelijker maken van data – AI voor iedereen noemt hij het. Hij geeft een voorbeeld van het Kadaster, waar ze door middel van slimme dataverzameling een chatbot hebben ontwikkeld: Loki. Mensen die informatie op willen vragen over een gebouw, woning of object, kunnen terecht in een chat met Loki. Folmer vraagt aan de chat wat de oudste kerk van Nijmegen is; het is de Stevenskerk – op steenworp afstand van het café dat het eerste AI biertje ontwikkelde.

4. Samenwerking maakt AI innovatie makkelijker
Wat de kansen zijn als bedrijven de handen ineenslaan om samen tot nieuwe oplossingen te komen, laten Datakami en EnginX zien. De twee spin-offs van de Radboud Universiteit, zien veel kansen voor het MKB om te innoveren met AI. Volgens Judith van Stegeren, CEO Datakami, heb je daarvoor namelijk helemaal niet veel geld, veel data of complexe kennis nodig. “Wat je vooral nodig hebt is lef, je moet kunnen omgaan met onzekerheid en de tijd durven nemen om te proberen en ‘aan te klooien’. Een belangrijke les voor start-ups in het algemeen.”

Recentelijk werkte Datakami samen met EnginX. Het bedrijf, gespecialiseerd in software oplossingen voor engineering vraagstukken, werkt onder andere voor opdrachtgevers aan de verduurzaming van de binnenvaart. Saskia Eijkelhof, CEO van EnginX, werkte daarbij samen met Judith aan het digitaliseren van tekeningen van bedrijfsprocessen en organigrammen. De bedrijven zijn blij met hun plek in het start-up gebouw op de Heijendaal Campus: “De sfeer is hier geweldig en iedereen die we nodig hebben, zit in de buurt.”

5. Hoe blijven we AI de baas?
De eerste lezing van de avond wordt gegeven door Lotte van Elteren, docent AI aan de Radboud Universiteit. Lotte stelt de misschien wel belangrijkste vraag van de avond: hoe zorgen we ervoor dat de mens de controle houdt over belangrijke beslissingen? “AI is een black box. We stoppen er iets in, er komt iets uit, en we hebben geen idee wat daar tussenin gebeurt. Overal wordt onze data verzameld. Soms vrijwillig, soms ook niet, en soms drukken we maar snel op ‘Akkoord’ bij de zoveelste cookiemelding in ons scherm. Maar de vraag is; willen we dat wel?”

Volgens Lotte gaan we richting een Algocratie, een samenleving waarbij machines de keuze maken, data vaak verborgen is en er niet transparant mee omgegaan wordt. Haar les en boodschap voor de toekomst: mensen zijn eindverantwoordelijk. En hoewel het niet heel sexy klinkt, daarbij staat goede regelgeving centraal – zoals de Europese AI act en de AVG wetgeving. “Op die manier houden we mensen in de loop van belangrijke processen en zorgen we ervoor dat data begrijpelijk en transparant blijft.”

Spoken Word artist Jesse Laport sluit de avond af: “Vrees niet echte mensen, wees maar niet getreurd, u bent ten slotte deel van wat op dit gebied gebeurt. U hoeft niet zelf meer na te denken of ten minste niet alleen. Als uw hersens overkoken, sleept AI u erdoorheen.”

Ben je benieuwd naar de lectures, of wil je de slides nog eens inzien, laat dat dan weten via: info@innovate.communityetting.