De slootmotor van Gijs Schalkx stelt duurzaam vervoer aan de kaak

“Als kunstenaar moet je jezelf soms een beetje als gek van de maatschappij verklaren om het verschil te maken”, vindt Gijs Schalkx. Hij is de bedenker én ontwerper van de slootmotor. Duurzaam, innovatief en volgens veel mensen waarschijnlijk ‘raar’. Rijden op methaangas dat je uit de sloot moet vissen is misschien niet efficiënt, maar dat is ook helemaal niet het punt dat Gijs wil maken.

Minder gaan geloven in beloftes

Zodra we iets kopen, krijgen we daar gratis en voor niets een belofte voor terug. Een belofte dat je telefoon het wel 10 uur lang doet zonder ‘m tussentijds op te laden of een belofte dat de nieuwste Tesla nog zuiniger is dan de vorige. Volgens Gijs moeten we minder gaan geloven in deze beloftes. “Om te verduurzamen moeten we een deel van ons comfort opgeven en dat wil niemand. We blijven betalen voor innovaties die ervoor zorgen dat we ons comfort behouden. Ik wil juist laten zien dat mensen hun eigen comfort kunnen maken. Dan hoef je ook niet meer in al die beloftes te geloven. Als je dingen namelijk zelf doet, word je veel bewuster van de hoeveelheid moeite die het kost.”

Zo is Uitsloot ontstaan, een overkoepelende website waarop Gijs niet alleen zijn verhaal deelt, maar ook echt laat zien dat het mogelijk is om zelf te verduurzamen. “Ideeën als de slootmotor zijn misschien heel raar, maar dat wil niet zeggen dat we ze meteen moeten afkappen. Juist de dingen die niet voor de hand liggen en die ook niet economisch interessant zijn, zijn het waard. We moeten onze eigen ethische beslissingen maken en het heft in eigen handen nemen. Als je zelf dingen gaat produceren, is de voldoening veel groter.”

Leren door gewoon te doen

Gijs is in 2021 afgestudeerd aan de Arnhemse ArtEZ University of the Arts, afdeling Product Design. Tijdens zijn afstuderen begon hij zich af te vragen wat hij nou echt leuk vond om te doen. “Ik heb al lange tijd een hele oude motor. Daar bleef ik constant dingen aan repareren en veranderen, dat stukje oude techniek vind ik gewoon heel mooi”, legt Gijs uit. Hij wist dan ook meteen dat hij iets met het verduurzamen van zijn motor wilde doen. 

“Ik ben een hele zoektocht gestart. Welke brandstoffen zijn er en wat zijn de mogelijkheden? Het resultaat: een rijdende motor die vooruit gaat door methaangas uit de sloot. Ik heb de slootmotor helemaal zelf bedacht én ontworpen. De kunstacademie in Arnhem was dan ook een bewuste keuze. Ze hebben daar een hele grote werkplaats en ik ben iemand die graag met mijn handen bezig is.”

“Via tutorials op YouTube en informatie op Google heb ik geleerd hoe ik mijn eigen motor uit elkaar moest halen. Door het gewoon te doen, maak je fouten waar je ook weer van leert. Elk onderdeeltje op de slootmotor kan er makkelijk af en alle onderdelen komen van de sloop of uit de afvalbak van de kunstacademie.” En zo is de slootmotor ontstaan: een duurzame motor die met een volle tank 20 kilometer rijdt. “Voor die 20 kilometer ben ik wel 8 uur bezig om de tank te vullen, maar dat is het helemaal waard.”

Als je vrienden in een sloot springen, doe jij dat toch ook niet?

Nee, dat zou Gijs niet doen. Maar gaat het om een onbekende visser? Dan wel! “Tijdens mijn zoektocht kwam ik een apart verhaal tegen over een visser. Elke keer als hij ging vissen, hing hij een speciale bak achter zijn boot. Eenmaal thuis gekomen had die bak zich gevuld met methaangas. Zo kon hij thuis de vis bakken op zelf gevangen methaangas. Dat ben ik toen ook gaan uitproberen.”

Veel mensen zullen hem als gek verklaren: een man in waadpak die met een schoffel de stadsvijver inspringt om onder water te gaan schoffelen om methaangas te winnen. Gijs moest er zelf ook wel even aan wennen. “Ik begon heel ver buiten de stad, zodat niemand me zou zien. Maar toen zette ik gewoon een knop om. Het is juist leuk om het in de stad te doen, want dan ga je in gesprek met nieuwsgierige voorbijgangers.” 

“Ik wil gewoon laten zien dat verduurzamen ook heel leuk kan zijn en dat je niet de hele wereld over hoeft om milieuproblemen op te lossen. We hebben al heel veel spullen en ik denk dan: moeten we wel nieuwe dingen hebben?  Of moeten we het gewoon doen met de dingen die we nu al hebben?”

Dit interview is gepubliceerd in samenwerking met Letterdesk