De 3D-printer maakte Michiel van der Kley een ontwerper met een missie

De 3D-printer gaf ontwerper Michiel van der Kley de kans om buiten de gebaande paden te denken. “Bedenken, maken en verkopen: je kan het opeens allemaal zelf doen. Dat maakt de wereld een stuk democratischer. Heel interessant!”

De claim van de 3D-printer was ‘now your imagination is your only limitation’, maar daar is Michiel het niet mee eens. “Er kan nog heel veel niet met een 3D-printer. Maar een 3D-printer heeft wel een compleet andere vormentaal. Daar was ik erg benieuwd naar.” Van hout maak je bijvoorbeeld rechte planken, want daar zijn zaagmachines op ingesteld. Bakstenen en staal hebben ook logische lijnen. “De 3D-printer is echter vrij, dus wat is dan de vormtaal?”

Michiel wil dat bouwen net zo democratisch wordt als foto’s maken. “Iedereen heeft een telefoon met een camera en kan foto’s maken. Zo moet het ook met bouwen gaan. Natuurlijk gaan bouwbedrijven zich      verzetten tegen dat proces. Maar we moeten die stap naar toegankelijkheid gewoon zetten. Nu heb je als leek nog totaal geen kansen, en ik vind dat dat beter moet. Een 3D-printer kan daar een grote rol in spelen.” 

Samen bouwen

“Waarom zou je met een 3D-printer rechte vormen bouwen? Die zijn er al!” Project EGG was voor Michiel de eerste stap naar een nieuwe ontwerpfilosofie. “Ik vroeg iedereen die een 3D-printer had om mee te doen. Het project sloeg in als een bom, want dit was in de tijd dat iedereen nog de Eiffeltoren printte.”

In Project EGG mocht iedere deelnemer één bouwsteentje van een grotere constructie ontwerpen. “Uiteindelijk waren het 5000 unieke blokjes. Heel anders dan bij bakstenen, waar elk onderdeel precies gelijk moet zijn. Elk blokje had een specifieke vorm en plaats, en het bouwwerk kan maar op één manier in elkaar gezet worden.”

Impact maken met nieuwe technieken

Project EGG was voor Michiel een prachtige eerste stap, die naar meer smaakte. “Ik gaf een lezing in Nijmegen, op een bijeenkomst van de Provinciale Staten. Ik had het over mijn Project EGG en mijn verdere ideeën. Dat leidde er uiteindelijk toe dat de provincie Gelderland mij financierde om testen te draaien met het printen van beton.”

Na twee jaar testen kreeg Michiel hoog bezoek. “Het ministerie van Infrastructuur en Waterwegen kwam samen met Rijkswaterstaat een kijkje nemen. Ze hadden door dat ik op een nieuwe, andere manier wilde bouwen. Ik vond de bouwwereld extreem conservatief en wilde het bouwproces vrijer maken. Innovatiever. Elk bouwbedrijf zegt innovatief te zijn, maar dat zijn ze uiteindelijk helemaal niet.”

“Door een 3D-printer te gebruiken zit je niet meer vast aan bouwbedrijven die met trage, vastgeroeste methodes werken. Als ik iets ontwerp en print, kan ik het plaatsen. Je slaat alle stappen met constructeurs en ingenieurs over”, vertelt Michiel. “Zij kunnen hun kennis gebruiken in het voortraject, bij het digitale model.” Uiteindelijk kreeg Michiel de vraag of hij een brug wilde ontwerpen voor Nijmegen, als aandenken aan de titel European Green Capital 2018.

Vormen uit de natuur

“Alles liep anders dan ik had verwacht. Mijn printplannen bleken té experimenteel. Uiteindelijk ben ik gaan samenwerken met de TU Eindhoven.” Michiel kijkt in zijn ontwerpen niet alleen naar de techniek en de impact, maar natuurlijk ook naar de schoonheid. “Daarom werk ik graag met vormen uit de natuur. De brug in Nijmegen heb ik gebaseerd op een schelp. Je volgt automatisch de lijntjes door het materiaal.”

3D-printen geeft Michiel ook de mogelijkheid om veel duurzamer te werken. “Je rekent uit waar de krachten lopen in een ontwerp en print dan alleen de delen die nodig zijn.” In theorie klonk hem dat fantastisch in de oren, maar de praktijk viel een beetje tegen. “Ik moest samenwerken met bestaande bedrijven, die helemaal terugvielen in hun oude manieren van werken. Terwijl ik juist met dit project op zoek was naar nieuwe manieren. Dat vind ik de taak van een ontwerper: écht nieuwe dingen maken, iets verbeteren.”

Nieuwe doelen

Michiel focust zich nu op 3D-geprinte tiny houses in Vlaanderen. “Ik vind veel bestaande tiny houses niet echt goed. Vaak is er ook niet nagedacht over de ontwerpbasis, waardoor de huizen niet elegant of gebruiksvriendelijk zijn. Dat wil ik oplossen. Ook wil ik de huizen beter laten passen bij het landschap.” 

Circulair bouwen is zijn nieuwe uitdaging. “Onderdelen uit oude producten halen en daar iets nieuws van maken, dat is toch top. Dat triggert me. Als je panelen voor huizen print, laat je gewoon ruimte over voor isolatie, stroom en verwarmingen. Zo heb je veel minder materiaal nodig en kan je als gebruiker ook nog zelf aan de slag.”